اهمیت حسابرسان مستقل بر قایلیت صورت های مالی
وجود اطلاعات مالي شفاف و قابل اتكا، از عوامل اصلي ارزيابي وضع موجود و عملكرد يك شرکت در فعاليت¬هاي خود و هم¬چنين تصميم¬گيري در مورد داد و ستد اوراق بهادار آن شركت است. در محيط اقتصادي امروز با حضور فعالان اقتصادي متنوع و ساختار پيچيده¬ی روابط اقتصادي میان آن¬ها، اطلاعاتي قابل اتکا تلقي مي¬شود که گروهي حرفه¬اي و مستقل بر فرآیند تهيه و ارائه¬ی آن¬ نظارت و اظهار¬نظر کرده باشد نمونه¬¬ی ¬بارز گروه¬هاي حرفه¬اي مستقل، مؤسسه¬های حسابرسی هستند كه عمدتاً ساختار كنترل داخلي واحد گزارش¬گر و محصول نهايي آن يعني صورت¬هاي مالي را مورد بررسی و نظارت قرار داده و در اين مورد اظهارنظر مي¬کنند. لذا حسابرسان نقش غیر قابل انکاری در ارتقای کیفیت گزارش¬گری مالی به عهده دارند. قابل مقايسه بودن بيان مي¬دارد كه صورت¬هاي مالي بايد بگونه¬اي باشند كه بتوان آ¬ن¬ها را با هم مقايسه نمود نه اين¬كه از روش‌هاي حسابداري مشابه و يكنواخت استفاده شود. در اين شرايط، استفاده¬کنندگان از طريق مقايسه¬ی ارزش فعلي شركت¬ها و ميزان ريسك آن¬ها اقدام به اتخاذ تصميم مي¬کنند. استفاده¬كنندگان با دست يافتن به اينگونه اطلاعات و پيش¬بينی ريسك مي¬توانند شركت‌هاي مختلف را با هم مقایسه نموده و تصميم-گيري کنند. هيات استانداردهاي حسابداري مالي عقيده دارد كه مزاياي اطلاعات وقتي افزايش مي‌يابد كه مدلي را ارائه دهد تا بتوان نتايج يك واحد اقتصادي را با واحدي ديگر مقايسه کرد. يکي از اين ويژگي‌هاي کيفي حسابداري، مقايسه‌پذيري صورتهاي مالي است و برای این¬¬که استفاده‌کنندگان از صورتهاي مالي بتوانند به کمک اين صورت‌ها تصميم¬های بهينه و صحيح اقتصادي اخذ کنند نياز به يک مجموعه از اطلاعات مالي با قابليت ¬مقايسه¬ي بالا در قالب صورتهاي مالي دارند .هم¬چنین قابل ¬مقايسه بودن بيان مي‌دارد كه صورت¬هاي مالي بايد به¬گونه‌اي باشند كه بتوان آن¬ها را با هم مقايسه کرد، نه اين¬كه از روش‌هاي حسابداري مشابه و يكنواخت استفاده شود¬. در اين شرايط، استفاده‌کنندگان از طريق مقايسه¬ي ارزش فعلي شركت‌ها و ميزان ريسك آن¬ها اقدام به اتخاذ تصميم مي¬کنند. استفاده‌كنندگان با دست يافتن به اين اطلاعات و پيش‌بيني ريسك مي‌توانند شركت‌هاي مختلف را با هم مقايسه کرده و تصميم‌گيري کنند .
اکنون که یکی از موارد مهم برای استفاده¬کنندگان از صورت‌های مالی آگاهی از کیفیت صورت‌های مالی است و مقایسه کردن صورت‌های مالی شرکت¬های هم¬تراز و در یک صنعت یک مسئله¬ی مهم است با این تحلیل می¬توان کیفیت صورت‌های مالی شرکت¬ها را نسبت به هم¬صنعتی¬های خود مشخص کرده و به استفاده¬کنندگان از صورت‌های مالی این امکان را می¬دهد که با آگاهی بیشتر بتوانند در مسائل مالی تصمیم‌گیری کنند و چون جدایی مالکیت از مدیریت باعث ورود حسابرسی در شرکت¬های سهامی شده و با توجه به این ¬که مطالعات مربوط به انتخاب حسابرس، به دنبال پاسخ این سئوال هستند که چرا صاحبکار از میان موسسه¬های مختلف حسابرسی و سازمان حسابرسی یک نوع خاص را به عنوان حسابرس خود، انتخاب می¬کند و آیا نوع حسابرس ویژگی¬ کیفی قابلیت مقایسه را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
قابلیت مقایسه صورت‌های مالی ویژگی کیفی حائز اهمیتی است که در سودمندی اطلاعات حسابداری تاثیر دارد(بیانیه شماره 2 صورت‌های مالی). از آنجا که صورت‌های مالی بر مبنای بکارگیری استانداردهای حسابداری توسط مدیران تهیه می‌شوند، قابلیت مقایسه صورت‌های مالی تحت تاثیر شیوه اجرای استاندارهای حسابداری و حسابرسی توسط حسابرسان قرار می‌گیرد. مطالعات گذشته نشان داده‌اند که شرکت‌های حسابرسی شده توسط 4 موسسه بزرگ حسابرسان مشابه در مقایسه با شرکت‌هایی که توسط موسسات حسابرسی بزرگ متفاوت حسابرسی شده‌اند دارای صورت‌های مالی با قابلیت مقایسه بالاتری هستند. همچنین نشان دادند که هر موسسه حسابرسی در مجموعه منحصر به فردی از قوانین کاری مربوط به خود دارد که قابلیت مقایسه صورت‌های مالی را در داخل موسسه حسابرسی بهبود می‌بخشد، در این مقاله فرض شده است حسابرسانی که این قوانین کاری را به کار می‌گیرند نقش حائز اهمیتی در بهبود قابلیت مقایسه صورت‌های مالی ایفا می‌کنند. قابلیت مقایسه صورت‌های مالی با استفاده از استاندارهای حسابداری یعنی اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری و همچنین به کارگیری این استانداردها کنترل می‌شود. هر یک از 4 موسسه بزرگ حسابرسی مجموعه قوانین کاری منحصر به فرد خود را در اختیار دارند که حسابرسان را در بکارگیری استانداردهای حسابداری و حسابرسی راهنمایی می‌کند. با توجه به این که این مجموعه قوانین کاری منجر به تفاوت‌های سیستماتیک در بکارگیری استانداردهای حسابداری و حسابرسی توسط هر موسسه حسابرسی می‌شود، تحلیل گران ما مشاهده کردند که اقلام تعهدی و سود بین صاحبکاران یک موسسه حسابرسی در مقایسه با صاحبکاران موسسات حسابرسی مختلف قابلیت مقایسه بیشتری دارند. هر چند که بکارگیری اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری مطلق نیست. بسیاری از استاندارهای مبتنی به اصول هستند و معمولا نیازمند انتخاب از میان روش‌های قابل قبول متعدد هستند که لازمه این کار برخورداری از قضاوت حرفه‌ای است(مانند تخمین بدهی‌های مشکوک‌الاصل، انقضای سرقفلی و سایر). از آنجا که مجموعه قوانین داخلی می‌تواند راه‌های جامعی بر ای هر صاحبکار ارائه دهد حسابرسان مستقل باید در تفسیر و اجرای استاندارهای حسابداری و حسابرسی بر قضاوت‌های حرفه‌ای خود اتکا کنند.